Yurt Dışında Yaşayan Kıbrıslı Türkler

Kıbrıs Adası’nın Osmanlı İmparatorluğu yönetiminden çıkıp 1878 yılında Büyük Britanya İmparatorluğu’na kiralanması ile başlayan göç hareketi, 1914 yılında İngiltere’nin Ada’yı ilhakı sonrasında artmış ve pek çok Kıbrıslı Türk yoğun göç dalgasıyla Türkiye’ye yerleşmiştir. 1931 yılından itibaren Kıbrıslı Rumların Kıbrıs Adası’nı Yunanistan’a ilhak edip Ada’yı tamamen bir “Elen” (Yunan) Adası haline getirme çabaları (ENOSİS) neticesinde ortaya çıkan huzursuzluklar, yakın tarihte Kıbrıslı Türklerin dış ülkelere göç etmesinin en önemli nedenleri olmuştur. Birleşik Krallık, Avustralya, Kanada, Amerika Birleşik Devletleri ve Türkiye Kıbrıslı Türklerin yoğun olarak göç ettikleri ülkeler arasındadır.

Büyük Britanya İmparatorluğu’nun 1878 yılında Kıbrıs Adası’nı Osmanlı İmparatorluğu’ndan kiralaması sonucunda, Kıbrıs’ta yaşayanlara “İngiliz tabiiyeti” (British subject) verilmiştir. Bu gelişme ile Kıbrıs vatandaşlarına yeni imkânlar doğmuş ve bu nedenle bu ülkeye Kıbrıslı Türkler tarafından ileriki yıllarda yoğun göç yaşanmıştır. Birinci Dünya savaşı sonrasında birçok Kıbrıslı Türk, Birleşik Krallık Ordusu’na katılarak dünyanın çeşitli yerlerinde savaşmış ve savaş sonunda ise Birleşik Krallıkta yerleşmeye başlamıştır. II. Dünya Savaşı’nda ise Kıbrıs Adası’nda yaşanan ekonomik istikrarsızlıklar nedeniyle tekrardan göçler yaşanmıştır. Ancak Birleşik Krallığa en yoğun göçün 1960 yılından sonra yaşandığı, göç edenlerin yoğun olarak Londra bölgesine yerleştiği bilinmektedir. Kıbrıslı Türklerin Avustralya’ya göçü İkinci Dünya Savaşı yıllarında başlayarak 1950-1960 yılları arasında hız kazanmıştır. Kıbrıslı Türkler Avustralya’nın uyguladığı Beyaz Avustralya Siyaseti (White Australia Policy) uyarınca ülkeye girişine izin verilen tek Müslüman toplum niteliği taşımaktaydı. Kıbrıslı Türklerin yoğun olarak Victoria ve Melbourne’un kuzey batısına yerleştiği bilinmektedir.

Uygulanan siyasi ve ekonomik kısıtlamalar neticesinde, Kıbrıslı Türklerin, özellikle Birleşik Krallık, Avustralya ve Türkiye’ye göçleri yıllarca devam etmiştir. Aralık 1963 sonrasında 1960 Ortaklık Cumhuriyeti hükümetini bütünüyle ele geçiren Rum idaresi ise Kıbrıslı Türkleri yurt dışına göçe zorlamak yanında göç edenlere gösterdiği çeşitli idari ve ekonomik kolaylıklarla bu göç dalgalarını teşvik etmiş, Kıbrıslı Türklerin yurt dışına göçünü sağlayan bilinçli bir politika izlemiştir. Günümüzde, Kıbrıs konusunun kapsamlı bir çözüm anlaşması ile sonlandırılmamış olması ve devletimize uygulanan ekonomik ambargolar nedeniyle yaşanan sıkıntılar, ülke dışına yapılan göçlerin azalarak da olsa zaman içerisinde devamlılık kazanmasına ayrıca yol açmıştır.

Yurt dışında yaşayan vatandaşlarımızın önemli bir bölümü bulundukları ülkelerde sürekli olarak ikamet etmekte olup, yaşamakta oldukları ülkenin vatandaşlığını da almıştır. 1878 yılında başlayan göç gerçeği nedeniyle, günümüzde, yurt dışında üçüncü hatta dördüncü kuşak vatandaşlarımız bulunmaktadır. Kıbrıslı Türkler göç ettikleri ülkelerin ekonomik kalkınmalarına önemli katkıda bulunmuşlardır. Yurt dışında yaşayan vatandaşlarımızın artık önemli bir bölümü akademisyen, bilim adamı, doktor, mühendis, avukat, gazeteci, iş adamı, sanatçı, politikacı ve sporcu gibi çeşitli alanlarda meslek sahibi olarak, göç etmiş oldukları ülkelerin siyasal, sosyal, ekonomik ve kültürel hayatına katılmaktadır.

Yurt dışında yaşayan vatandaşlarımıza daha iyi hizmet vermek; gerekli koordinasyonu ve KKTC ile bağlarının güçlendirilmesini sağlamak; sorunlarının aşılmasında yardımcı olmak; resmi makamlarla olan ilişkilerinde mevzuat ve takip edilecek yöntem hakkında gerekli bilgiyi aktarmak; işlemlerinin neticelendirilmesini koordine etmek, ayrıca vatandaşlarımızın yurt dışındaki Kıbrıs Türk sivil toplum örgütleriyle koordineli şekilde, etkin çalışmalarını sağlamak amacıyla Bakanlığımızın ilgili birimleri, fahri temsilcilerimiz ve yurt dışı temsilciliklerimiz nezdinde girişimlerde bulunulmaktadır.

Bakanlığımıza bağlı yurt dışı uygulama birimlerimiz, fahri temsilcilerimiz ve fahri konsoloslarımız kanalı ile yurt dışında yaşayan vatandaşlarımıza verilen konsolosluk hizmetlerinin yanı sıra, vatandaşlarımızın karşılaşmakta olduğu sorunlar da takip edilerek yardımcı olmaya çalışılmaktadır. Bakanlığımızın ilgili birimleri, bu bağlamda, yurt dışı uygulama birimlerimizin diğer bakanlıklar, yerel yönetimler ve kurumlarla işbirliği ve koordinasyonunu sağlayıp, bu birimlerin talep ettiği her türlü bilgi ve belgeyi temin edip kendilerine ulaştırmakta; fahri temsilciler, fahri başkonsoloslar ve fahri konsolosların daha etkin çalışmasını teminen gerekli işbirliği ve koordinasyonu sağlayıp her türlü desteği vermektedir. Bakanlığımız ayrıca yurt dışında yaşayan vatandaşlarımızın bulundukları ülkelerde daha aktif olmalarına, topluma uyum sağlamak suretiyle yaşamlarını sürdürmelerine, genç nesillerin ana dillerini, kültürlerini ve tarihlerini öğrenmeleri amacıyla gerekli eğitimi almalarına, kültürel zenginliğimize sahip çıkarak, bulundukları ülkelerin kültürüne katkıda bulunmalarına, vatandaşlarımızın gerek kendilerini kamuoyunda temsil edebilmeleri gerekse bulundukları ülkelerin hükümetleriyle doğrudan temas kurabilmeleri için sivil toplum örgütleri oluşturmalarına ve mevcut olanları geliştirmelerine katkıda bulunmayı hedeflemektedir. Bakanlığımız ayrıca, devlet daireleri nezdindeki işlemlerle ilgili prosedürü, gümrük, yatırım, mülk edinme, yüksek eğitim, geri göç ve yurt dışında yaşayan vatandaşlarımızın ihtiyacı olan daha birçok konuyla ilgili mevzuatı temsilciliklerimiz ve fahri temsilcilerimiz vasıtasıyla vatandaşlarımıza ve sivil toplum örgütlerimize duyurmaktadır.

Bakanlığımız ayrıca yurt dışı uygulama birimlerimiz, fahri temsilcimiz, fahri başkonsolosumuz veya fahri konsolosumuzun bulunmadığı ülkelerden gelen bilgi ve yasal mevzuat taleplerini de karşılayıp, yurt dışında yaşayan yurttaşlarımızın kurduğu sivil toplum örgütlerinin Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti ile olan bağlarını güçlendirilmesi ve bulundukları ülkelerde daha etkin bir lobi oluşturabilmeleri için her türlü koordine ve desteği sağlamaktadır.

Yurt dışında yaşayan Kıbrıslı Türkler ana dilleri ve kültürleri ile bağlarını koparmadan, bulundukları toplumun kültürel hayatına katkıda bulunarak, hukuk düzenine saygılı bir şekilde yaşamaktadır. Devlet olarak yurt dışında yaşayan Kıbrıslı Türk vatandaşlarımızın ana dilleri ve Kıbrıs Türk kültürünü canlı tutmak adına olanaklarımız çerçevesinde yurt dışında Türk dili okullarına öğretmen takviyesinde bulunulmakta; sunulan projeler ve imkânlarımız çerçevesinde Kıbrıs Türk kültürünün tanıtılıp yaşatıldığı festival ve etkinliklere veya yurt dışında bulunan Kıbrıs Türk sivil toplum örgütlerinin düzenlediği kültürel etkinliklere mümkün olduğu ölçüde maddi ve manevi katkıda bulunulmaktadır.